Ngữ văn 12 là môn học quan trọng trong nhà trường THPT. Ngoài chức năng cơ bản giúp người học năng lực đọc hiểu các văn bản và viết được các văn bản thông dụng thì ngữ văn 12 là cánh cửa giúp học sinh vượt qua kì thi TN THPT, vào những trường CĐ&ĐT.
Câu 1 (trang 29 SGK Ngữ văn 12, tập 1)
Những nét chính về quan điểm sáng tác văn học nghệ thuật của Hồ Chí Minh:
- Văn học là một vũ khí chiến đấu lợi hại phụng sự cho sự nghiệp cách mạng.
- Nhà văn cũng là người chiến sĩ trên mặt trận chữ nghĩa (đề cao “chất thép” trong văn học).
- Đề cao tính chân thật, tính sáng tạo và tính dân tộc của văn học.
- Phương châm sáng tác nhất quán với 4 câu hỏi: Viết cho ai? Viết để làm gì? Viết cái gì? Viết như thế nào?
Khái quát về di sản văn học của Hồ Chí Minh:
- Văn chính luận:
+ Ngôn ngữ: viết bằng tiếng Pháp và tiếng Việt.
+ Tác phẩm chính: Bản án chế độ thực dân Pháp (1925), Tuyên ngôn độc lập (1945), Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (1946), Không có gì quý hơn độc lập tự do (1966)…
+ Đặc điểm chính:
- Lên án chính sách tàn bạo của chế độ thực dân Pháp đối với thuộc địa.
- Cổ vũ lòng yêu nước của nhân dân ta trong những thời khắc lịch sử trọng đại.
- Văn chính luận Hồ Chí Minh thể hiện lí trí sáng suốt, trí tuệ sắc sảo, lời văn chặt chẽ.
+ Ngôn ngữ: viết bằng tiếng Pháp và tiếng Việt.
+ Tác phẩm chính: Pari (1922), Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Con người biết mùi hun khói (1922), Vi hành (1923), Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (1925), Nhật kí chìm tàu (1931), Vừa đi đường vừa kể chuyện (1963)…
+ Đặc điểm chính:
- Tố cáo tội ác của bọn thực dân và phong kiến.
- Đề cao những tấm gương yêu nước bằng bút pháp hiện đại.
- Nghệ thuật trần thuật linh hoạt, tình huống độc đáo, hình tượng sinh động.
- Ngôn ngữ: viết bằng chữ Hán và chữ quốc ngữ.
- Tác phẩm chính: Nhật kí trong tù (viết trong thời gian bị giam cầm trong nhà lao Tưởng Giới Thạch từ 1942-1943), chùm thơ viết ở Việt Bắc từ 1941-1945.
- Thơ tuyên truyền cách mạng dễ thuộc, dễ nhớ đi vào lòng người.
- Thơ nghệ thuật vừa cổ điển vừa hiện đại thể hiện bức chân dung tinh thần tự họa tuyệt đẹp của Người.
Phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh: vừa thống nhất vừa đa dạng.
- Thống nhất:
- Thống nhất về mục đích sáng tác, quan điểm sáng tác, nguyên tắc sáng tác.
- Thống nhất về cách viết ngắn gọn, trong sáng, giản dị, sử dụng linh hoạt các thủ pháp và bút pháp nghệ thuật.
- Văn chính luận: ngắn gọn súc tích, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, bằng chứng thuyết phục, giàu tính luận chiến, kết hợp nhuần nhuyễn mạch luận lí với mạch cảm xúc, giọng điệu uyển chuyển.
- Truyện và kí hiện đại, giàu tính chiến đấu, nghệ thuật trào phúng sắc bén, nhẹ nhàng, hóm hỉnh nhưng thâm thúy, sâu cay.
- Thơ ca: thơ tuyên truyền cách mạng mộc mạc, giản dị, dễ nhớ, dễ thuộc; thơ nghệ thuật kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển với yếu tố hiện đại, cô đọng, súc tích.