Ngữ văn 12 là môn học quan trọng trong nhà trường THPT, là môn thi TN THPT và tuyển sinh vào những trường CĐ&ĐT.
1. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả Nông Quốc Chấn và khái quát về tác phẩm Dọn về làng
2. Thân bài
a. Nỗi thống khổ của nhân dân và tội ác của giặc Pháp
* Từ ngữ, hình ảnh:
- Mấy năm: thời gian kéo dài.
- Quên Tết... quên rằm..., chạy hết núi khe, cay đắng, lán sụp, nát cửa, vắt bám,...
* Tội ác của giặc:
- Làm đốt trơ trụi, vơ vét áo quần, cha bị Tây bắt, bị đánh chết...
- Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt.
+ Thể hiện được sự nhận thức tỉnh táo của người dân trước âm mưu hiểm độc của kẻ thù.
+ Biết nén đau thương mà vượt lên nỗi khổ của chính mình.
b. Niềm vui của nhân dân khi quê hương được giải phóng
* Hình ảnh, từ ngữ:
- Cười vang; xuống làng, ô tô kêu vang đường cái, ríu rít tiếng cười con trẻ....
=> Dày đặc động từ diễn tả cảm xúc mừng vui, hân hoan khi quê hương đã trở lại cuộc sống thanh bình.
- "Mẹ! Cao - Lạng hoàn toàn giải phóng/ Đuổi hết nó đi con sẽ về trông mẹ"
=> Lời kêu gọi thể hiện niềm vui, lời hứa hẹn.
* Hình tượng người mẹ: gợi nhiều suy ngẫm:
- Người mẹ thân yêu trong tâm thức tác giả.
- Hoặc người mẹ quê hương trong ý nghĩa tự thân của tác phẩm.
=> Với ngôn ngữ mộc mạc, lối thơ giản dị, ý thơ chân thực, tác giả đã diễn tả niềm vui với đủ cung bậc.
c. Màu sắc dân tộc trong tác phẩm
- Hình ảnh so sánh: "Người như kiến; súng như củi"
=> Cụ thể gần gũi.
=> Cách nói của đồng bào dân tộc.
- Từ ngữ: hàng đàn, quên tết tháng giêng quên rằm tháng bảy; mày, tao...
=> Cách diễn tả nỗi đau cũng như niềm vui sướng của tác giả sinh động, giàu hình ảnh mà rất cụ thể, thuần phác, hồn hậu như chính tâm hồn của người dân miền núi.
3. Kết bài:
Cảm nhận chung về văn bản.