HL.7. Lý thuyết về amino axit

I. ĐỊNH NGHĨA, CẤU TẠO PHÂN TỬ VÀ DANH PHÁP
1. Định nghĩa
- Aminoaxit là những hợp chất hữu cơ tạp chức trong phân tử có chứa đồng thời 2 nhóm chức : nhóm amino (NH₂) và nhóm cacboxyl (COOH)
Ví dụ : H₂N – CH₂ – COOH, CH₃ – CH(NH₂) – COOH
- CTTQ của aminoaxit bất kì: (NH₂)_xR(COOH)_y hoặc (NH₂)_xC_nH_2n+2-2k-x-y(COOH)_y
→ CTTQ của aminoaxit no, mạch hở, có 1 nhóm NH₂ và 1 nhóm COOH (x = 1; y = 1; k = 0) : C_nH_2n+1NO₂
2. Cấu tạo phân tử
- Trong dung dịch, dạng ion lưỡng cực chuyển một phần nhỏ thành dạng phân tử

3. Danh pháp
a) Tên thay thế:
Axit + (vị trí nhóm NH₂: 1,2…) + amino + tên axit cacboxylic tương ứng.
Ví dụ:
H₂N–CH₂–COOH: axit aminoetanoic ;
HOOC–[CH₂]₂–CH(NH₂)–COOH: axit 2-aminopentanđioic
b) Tên bán hệ thống:
Axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thường của axit cacboxylic tương ứng.

Ví dụ:
CH₃–CH(NH₂)–COOH : axit α-aminopropionic
H₂N–[CH₂]₅–COOH : axit ε-aminocaproic
c) Tên thông thường:
Ví dụ: H₂N–CH₂–COOH : glyxin (Gly)
Bảng các aminoaxit cần nhớ :

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
- chất rắn không màu, vị hơi ngọt.
- dễ tan trong nước vì chúng tồn tại ở dạng ion lưỡng cực.
- nhiệt độ nóng chảy cao (vì là hợp chất ion).
- $t_{s}^{o}$_aminoaxit > $t_{s}^{o}$_axit >$t_{s}^{o}$_ancol > $t_{s}^{o}$_amin