HL.3. Axit axetic

- Công thức phân tử: C₂H₄O₂
- Phân tử khối: 60

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
- Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.
II. CẤU TẠO PHÂN TỬ
- Công thức cấu tạo:


- Công thức rút gọn: CH₃-COOH
- Nhóm (-COOH) làm cho phân tử có tính axit

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1. Tính axit yếu
- Axit axetic là một axit hữu cơ mang đầu đủ tính chất của một axit yếu, yếu hơn axit HCl, H₂SO₄ nhưng mạnh hơn axit cacbonic H₂CO₃
- Làm quỳ tím chuyển đỏ
- Tác dụng với kim loại đứng trước H: 2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂↑
- Tác dụng với bazơ: CH₃COOH + KOH → CH₃COOK + H₂O
- Tác dụng với oxit bazơ: 2CH₃COOH + CuO → (CH₃COO)₂Cu + H₂O
- Tác dung với muối: 2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂↑ + H₂O
2. Tác dụng với rượu etylic
CH₃COOH + C₂H₅-OH $\overset{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}\,đặc,\,{{t}^{o}}}{\leftrightarrows}$ CH₃COOC₂H₅+ H₂O
axit axetic rượu etylic etyl axetat
3. Phản ứng cháy
- Axit axetic cháy trong oxi tạo sản phẩm gồm CO₂ và H₂O
$C{{H}_{3}}COOH+2{{O}_{2}}\xrightarrow{{{t}^{o}}}2C{{O}_{2}}+2{{H}_{2}}O$
IV. ỨNG DỤNG
- Axit axetic được dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo,…

V. ĐIỀU CHẾ
- Trong công nghiệp: điều chế từ butan theo phương trình:
$2{{C}_{4}}{{H}_{10}}+5{{\text{O}}_{2}}\xrightarrow{xt,\,{{t}^{o}}}4C{{H}_{3}}COOH+2{{H}_{2}}O$
- Để sản xuất giấm ăn (có nồng độ axit axetic từ 2-5%), người ta thường dùng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng
C₂H₅OH + O₂ $\xrightarrow{men\,giấm}$ CH₃COOH + H₂O